- رويارويي فرکانسي وزارت ارتباطات و صداوسيما؛ ماجرا چيست؟
آفتاب‌‌نيوز :
با اينکه موضوع آزادسازي باندهاي فرکانسي700 تا 800 مگاهرتز که در اختيار صدا و سيماست از مدت‌ها قبل مطرح است؛ ماجراي اخير از پاسخ وزير ارتباطات به اعتراض کاربران به کندي سرعت اينترنت روز 13 فروردين گذشته آغاز شد؛ محمدجواد آذري‌جهرمي در حساب کاربري خود در توئيتر و در پاسخ به کاربري که به وي گفته بود اگر قطعي اينترنت دست شما نبود، حداقل مسئوليت وضعيت کندي اينترنت را بپذيريد، نوشت: مسئوليت مي‌پذيريم، تلاش هم کرديم. مصرف اينترنت نسبت به يکم اسفند سال قبل حدودا 2/5 برابر شده است.
وي افزود: از اول هفته نصب 800 هزار پورت اينترنت VDSL در تهران آغاز شده است که ظرف مدت يک ماه به پايان مي‌رسد. موبايل را ارتقا داديم اما ارتقاي شبکه موبايل به باند فرکانسي نياز دارد که فعلا در اختيار صداوسيماست و تا زماني که فرکانس آزاد نشود، ظرفيت بالاتر نمي‌رود.
منظور وزير ارتباطات باندهاي فرکانسي 700 و 800 مگاهرتز باشد که در اختيار صداوسيما بوده و بخشي از ظرفيت آن به دليل تبديل شدن شبکه هاي مختلف به ديجيتال به جاي آنالوگ بدون‌استفاده مانده است و وزارت ارتباطات هنوز براي در اختيار گرفتن اين باندها به نتيجه نرسيده است.
اين اظهارنظر از سوي صداوسيما بدون پاسخ نماند و مدير کل روابط عمومي اين سازمان همان روز در توئيتي در پاسخ به آذري جهرمي نوشت: برادرمون سه‌سال نتونست مجلسِ طرفدار خودشون رو اقناع کنه که نظراتش کارشناسيه و نمايندگان زير بار کارِخلاف قانوني که مي‌گويد نرفتند؛ آن‌وقت دوباره مياد ميگه تقصير صداوسيماست اينترنت کُنده!
محمدحسين رنجبران ادامه داد: آقا يا يه دليل ديگه پيدا کن يا براساس آنچه که خودتون گفتيد زماني که برنامه‌هاي پرمخاطب صداوسيما پخش مي‌شه و ترافيک اينترنت مياد پايين رو به مشترکان پيشنهاد بديد. در ضمن بيخِ گوشمان در ترکيه 88 درصد پوشش اينترنت خانگي است، اما در کشور ما به مدد هنر شما زير 40 درصد است؛ اينکه ديگه ربطي به صداوسيما نداره.
اين مناظره توئيتري به تدريج به فضاي واقعي نيز راه پيدا کرد و پاي افرادي از هر دو طرف ماجرا باز کرد؛ نسترن محسني معاون سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي، رضا عليدادي معاون توسعه و فناوري سازمان صداوسيما، حسين فلاح جوشقاني، معاون وزير ارتباطات و فناوري معاون وزير و رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات و اميرحسن نافذ مديرکل نظارت و طيف فرکانس صداوسيما و حتي رضا تقي‌پور، وزير اسبق ارتباطات و فناوري اطلاعات بخشي از افرادي بودند که به تدريج به آن پيوستند.
اصل ماجرا چيست؟
اپراتورهاي موبايل براي ارائه نسل چهارم تلفن‌هاي همراه از باندهاي فرکانسي متفاوتي استفاده مي کنند. طيف فرکانسي 2600 مگاهرتز و طيف 800 مگاهرتز که براي تأمين فرکانس تلويزيون‌هاي زميني استفاده مي‌شد با ديجيتال شدن کانال‌هاي تلويزيوني در اختيار خدمات موبايل قرار گرفت و طيف فرکانسي 700 مگاهرتز نيز که از آن در دنيا به عنوان باند طلا ياد مي‌شود از جمله باندهاي قابل استفاده براي اينترنت 4G يا نسل چهارم و حتي نسل پنجم تلفن هاي همراه است. در ايران نيز اپراتورها از باندهاي فرکانسي 00 مگاهرتز، 2600 مگاهرتز و 3500 مگاهرتز براي ارائه خدمات به مشترکان خود استفاده مي کنند.
شماري کارشناسان معتقدند باندهاي 700 و 800 مگاهرتز برد زيادتري دارند و استفاده از اين باندهاي فرکانسي مي تواند براي توسعه شبکه هاي تلفن همراه در مناطق مختلف به ويژه در مناطق روستايي و کم‌جمعيت، استفاده شود. بر همين اساس اتحاديه بين المللي مخابرات نيز از سال‌ها پيش به سازمان‌هاي تلويزيوني پيشنهاد کرد اين فرکانس ها را آزاد و در اختيار اپراتورهاي موبايل بگذارند زيرا با ديجيتالي شدن تلويزيون ها و استفاده از فناوري‌هاي ماهواره‌اي، بهتر مي شود از اين فرکانس‌ها استفاده کرد.
موضوعي که در پاسخ نسترن محسني به رضا عليدادي در خصوص آزادسازي باندهاي فرکانسي 800-700 مگاهرتز آمده است: وي در اين پاسخ ابتدا به سند سال 2006 مجمع جهاني مخابرات (ITU) اشاره کرد و گفت: بفرماييد سندي که در سال 2006 توسط رييس فعلي سازمان صدا و سيما در مجمع جهاني مخابرات و به نمايندگي از جمهوري اسلامي امضا شده، چه بوده است؟
سند يادشده به نام توافقنامه ژنو 2006 (GE06) به امضاي هيات‌هاي نمايندگي کشورهاي مختلف رسيده و به استناد اصل سند از ايران نيز نمايندگاني از سازمان صداوسيما و سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي، آن را امضا کرده اند.
بر اساس اين توافق بيش از يکصد کشور؛ از جمله ايران متعهد شدند تا شش سال گذشته يعني سال 2015 ميلادي پخش راديو تلويزيوني خود را به طور کامل از آنالوگ به ديجيتال تبديل و به اين شکل باندهاي 700 تا 800 مگاهرتز را آزاد کنند تا امکان استفاده از اين مناب براي اپراتورهاي مخابراتي فراهم شود.
با اينکه آمار درستي از استفاده صداوسيما از اين فرکانس ها وجود ندارد؛ بيشتر گفته مي شود اکنون حداکثر استفاده‌اي که صدا و سيما از کل باند دارد به 15 درصد مي‌رسد. با اين حساب بقيه آن قابل آزادسازي و استفاده در بخش‌هاي ديگر است.
با وجود اين، اميرحسن نافذ با اشاره به حضور خود در اجلاس 2006 اتحاديه جهاني مخابرات در ژنو و ارتباط مستمر با اين اتحاديه گفته است: برخلاف ادعاي وزارت ارتباطات موضوع اصلي آن اجلاس توسعه تلويزيون ديجيتال در کل باند يو اچ اف شامل باندهاي 700 و 800 مگاهرتز بود و ربطي به تخليه باند نداشت.
مديرکل نظارت و طيف فرکانس صداوسيما با بيان اينکه خدمات رايگان تلويزيوني به مردم زميني ارائه مي‌شود تصريح کرد: برخلاف بسياري کشورها خدمات رايگان تلويزيوني ما روي ماهواره نيست و از طريق همان يو اچ اف UHF است که باند 700 و 800 (مگاهرتز) قطعه‌اي از آن محسوب مي‌شود و نمي‌توانيم آن را قطع کنيم.
با وجود اين امر، حسين فلاح جوشقاني رييس سازمان تنظيم مقررات راديويي و تلويزيوني نيز در مصاحبه اي با رومه ايران در اين زمينه گفت: فرکانس هاي 700 و 800 مگاهرتز پوشش دهي تلفن همراه را افزايش مي دهد. به عبارتي چون ضريب نفوذ امواج فرکانسي است، موجب مي شود کاربر به شبکه ارتباطي متصل شود و سرعت و کيفيت اينترنت افزايش يابد.
اکنون نبود فرکانس هاي 700 و 800 مگاهرتز کافي در کشور مشکلات ارتباطي را در حوزه تلفن همراه به وجود آورده است، به طوري که با اشباع ظرفيت اپراتورهاي تلفن همراه اکنون پوشش‌دهي آنتن تلفن همراه در داخل ساختمان ها با مشکل مواجه شده و مردم از اينکه در داخل ساختمان از پوشش کافي برخوردار نيستند، بسيار گلايه دارند و اين مشکل با استفاده از فرکانس هايي که به صورت انحصاري در اختيار سازمان صدا و سيماست، حل مي شود.
فلاح افزود: صدا و سيما ازاين فرکانس ها هيچ استفاده اي نمي کند و اين منابع ملي در حال هدر رفتن است. از سوي ديگر براي پوشش دهي بيشتر تلفن همراه بايد هر 10 تا 50 متر سايتي راه اندازي شود ولي وقتي چنين امکاناتي در کشور وجود دارد و در شرايط کنوني که همه در حال هزينه کردن براي مهار ويروس کرونا هستند، چرا بايد هزينه اضافي کرد.
معاون وزير ارتباطات نيز به توافقنامه سال 2006 اشاره مي کند و مي گويد: در سطح جهاني در اين کنفرانس تصميم گرفته شد پخش همگاني راديو و تلويزيون آهسته ديجيتالي شود و در اين راستا مقرر شد از فرکانس هاي بالاي يک گيگاهرتز استفاده و تا 4 برابر بيشتر شود و اين کار ادامه يافت به طوري که در سال 2015 پخش آنالوگ متوقف و بنابراين به طور طبيعي فرکانس هاي 700 و 800 مگاهرتز تخليه شد و بدون استفاده ماند.
وي تصريح مي‌کند: در کنفرانس بين المللي راديويي که هر 4 سال يکبار برگزار مي شود، مقرر شد کاربري اين بخش به تلفن همراه اختصاص يابد. از ابتداي اين مباحث يعني از سال 2006 تاکنون خسروي و علي عسگري رييس سازمان صدا وسيما که در آن زمان مسئول رگولاتوري سازمان (معاون توسعه و فناوري رسانه) بود، در اين جلسات حضور داشتند و اين موضوع را پذيرفته و امضا کردند ولي متاسفانه هنوز اين فرکانس ها به بخش تلفن همراه اختصاص نيافته است.
راهکار مرکز پژوهش هاي مجلس
بر همين اساس مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي در سلسله بررسي مصوبات کميسيون تلفيق لايحه بودجه سال آينده، پيشنهاد داده است در اجراي مواد (3)، (67)، (68) و (69) قانون برنامه ششم توسعه کشور، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با همکاري سازمان صداوسيما سيما مکلف به تخصيص دوباره و برگزاري مزايده اجاره باندهاي فرکانس تجاري 700 و 800 مگاهرتز و واريز درآمد حاصله به رديف درآمدي 140106 شوند.
در مقدمه توجيهي اين پيشنهاد آمده است: با گذار فناوري پخش صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران از آنالوگ به ديجيتال، قسمت زيادي از باند 700 و 800 مگاهرتز بلاستفاده مانده است. با توجه به کاربردهاي اين باند فرکانسي در ارتقاي امنيت و پايداري ارتباطات نيروهاي امنيتي، انتظامي و امدادي، ارزش بالاي اقتصادي آن براي اپراتورهاي مخابراتي و نقش آن در صرفه‌جويي ارزي ناشي از کاهش هزينه واردات تجهيزات مخابراتي، نياز است که اين باندهاي فرکانسي دوباره تخصيص داده شوند و بخش‌هاي تجاري آن از طريق مزايده به اپراتورهاي مخابراتي عرضه شود.
ازآنجا که ايستگاه‌هاي فرستنده راديويي اپراتورهاي تلفن همراه با استفاده از اين باندهاي بسامدي مي‌توانند مساحتي تا 4 برابر ميزان فعلي را پوشش بدهند، استفاده از اين باندهاي فرکانسي در اکثر کشورهاي دنيا در دستور کار قرارگرفته است تا هزينه پوشش مناطق روستايي و شهري در کشورها کاهش پيدا کند.
در ادامه پيشنهاد مرکز پژوهش ها تاکيد شده است: طبق محاسبات انجام شده، در ايران و در شرايط محدوديت منابع ارزي، عدم استفاده از اين باندهاي فرکانسي موجب افزايش هزينه پوشش مناطق مختلف کشور حدوداً به ميزان 4 برابر خواهد شد. از سوي ديگر با افزايش نصب تلويزيون‌هاي هوشمند و رواج مشاهده کانال‌هاي تلويزيوني با استفاده از تلفن هوشمند، استفاده اقشار جامعه از تلويزيون نيازمند افزايش پهناي باند و کاهش هزينه دسترسي خواهد بود. تجربه جهاني هم نشان مي‌دهد گذر فرکانسي از پخش تلويزيوني آنالوگ به ديجيتال دسترسي بسياري از مناطق محروم به شبکه‌هاي تلويزيوني را با مشکل مواجه ساخته است. البته اواخر بهمن ماه 97 نيز کميسيون تلفيق، مصوبه کميسيون صنايع در خصوص آزاد سازي فرکانس هاي 700 و 800 مگاهرتز را رد کرده بود.
طرح موضوع فرکانس‌ها در مجلس و جلسه ستاد ملي مبارزه با کرونا
اخيرا نائب رئيس کميسيون صنايع و معادن در مجلس شوراي اسلامي نيز در گفت وگو با يکي از رسانه ها در اين مورد توضيح داد: اکنون وزارت ارتباطات مي گويد اين فرکانس ها بسياري از مشکلات اينترنت کشور را حل مي کند؛ پس بايد اين منابع که منابع ملي است از طرف صداوسيما آزاد شود و در اختيار اين وزارتخانه قرار گيرد.
فريدون احمدي، البته با اشاره به امکان حل اين مشکل به دليل حضور رئيس سازمان صداوسيما در جلسات هيات دولت و با گفت و گوي طرفين، تصريح کرد: در صورتي که اين مشکل حل نشود مجلس شوراي اسلامي آن را پيگيري خواهد کرد تا به نتيجه برسد.
سخنگوي دولت نيز فروردين در نشست خبري آنلاين با خبرنگاران اعلام کرد با توجه به افزايش ميزان مصرف اينترنت از زمان شيوع کرونا در کشور و به دليل پر شدن ظرفيت‌هاي فرکانسي در شبکه تلفن همراه، در جلسه آينده ستاد ملي مبارزه با کرونا، آزادسازي باندهاي فرکانسي صداوسيما مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت.
علي ربيعي، سخنگوي دولت در نشست آنلاين خبري خود هم در پاسخ به خبرنگاران اعلام کرده که در جلسه آينده ستاد مبارزه با کرونا آزادسازي اين فرکانس‌ها مورد بحث قرار خواهد گرفت.